آیا گربه ها می توانند شکلات بخورند؟ شکلات برای گربه خوبه؟

چرا شکلات برای گربه ها خطرناک است؟

شکلات حاوی دو ترکیب سمی و بسیار خطرناک برای گربه ها و همچنین سگ ها است:

• تئوبرومین: یک آلکالوئید طبیعی موجود در دانه های کاکائو که به عنوان ماده اصلی سمّی در شکلات شناخته می شود.
• کافئین: محرکی قوی برای سیستم عصبی مرکزی که می تواند باعث افزایش ضربان قلب و تحریک بیش ازحد شود.

برخلاف انسان ها، گربه ها به دلیل فقدان آنزیم های خاص در کبد خود، قادر به تجزیه و متابولیزه کردن مؤثر این مواد نیستند. همین موضوع باعث می شود تئوبرومین و کافئین به صورت تجمعی در بدن گربه باقی بمانند و با اثرات سمّی خود به سرعت سلامتی آن ها را تهدید کنند.

این سموم می توانند باعث بروز علائم زیر در گربه ها شوند:

• استفراغ و اسهال
• بی قراری و اضطراب شدید
• افزایش ضربان قلب (تاکی کاردی) و فشار خون بالا
• لرزش عضلات و تشنج
• ضعف و بی حالی شدید
• در موارد حاد، ایست قلبی و مرگ

میزان خطر وابسته به نوع شکلات (شکلات تلخ یا شیری)، مقدار مصرف شده و وزن گربه است اما حتی مقادیر کوچک شکلات تلخ می تواند برای گربه بسیار خطرناک باشد. به همین دلیل، پیشگیری و جلوگیری از دسترسی گربه ها به شکلات اهمیت حیاتی دارد.

انواع شکلات و میزان خطر آنها برای گربه ها

شکلات ها انواع مختلفی دارند که بر اساس میزان کاکائو و ترکیبات سمّی مانند تئوبرومین و کافئین درجه بندی می شوند. هرچند هیچ شکلاتی برای گربه ها کاملاً بی خطر نیست، اما شدت خطر و میزان سمیت آنها متفاوت است:

شکلات تلخ (Dark Chocolate): این نوع شکلات حاوی بالاترین میزان تئوبرومین است و بنابراین بیشترین تهدید را برای سلامت گربه ها دارد. مقدار تئوبرومین در هر اونس (حدود ۲۸ گرم) شکلات تلخ بین ۱۳۰ تا ۴۵۰ میلی گرم متغیر است که می تواند به سرعت منجر به مسمومیت شدید شود. حتی مصرف مقدار بسیار کمی از این نوع شکلات می تواند برای گربه ها خطرناک باشد.

پودر کاکائو: پودر کاکائو خالص نیز بسیار سمی است چون درصد تئوبرومین آن بسیار بالاست و می تواند در کوتاه ترین زمان باعث بروز علائم مسمومیت شود. حتی تماس یا مصرف مقدار اندک آن می تواند خطرآفرین باشد.

شکلات شیری (Milk Chocolate): شکلات شیری نسبت به شکلات تلخ، میزان تئوبرومین کمتری دارد (حدود ۴۴ تا ۶۰ میلی گرم در هر اونس)، بنابراین خطر آن نسبتاً کمتر است اما همچنان می تواند برای گربه ها مضر باشد. مصرف مقدار زیاد شکلات شیری می تواند باعث بروز علائم مسمومیت شود.

شکلات سفید (White Chocolate): این نوع شکلات تقریبا حاوی مقدار بسیار کمی کاکائو و در نتیجه تئوبرومین است، بنابراین از نظر سمیت در کمترین سطح قرار دارد اما همچنان حاوی شکر و چربی زیاد است که برای گربه ها مناسب نمی باشد و می تواند مشکلات گوارشی و چاقی ایجاد کند.

علائم مسمومیت گربه با شکلات

مسمومیت گربه با شکلات یکی از اورژانس های جدی در دامپزشکی است که باید سریع تشخیص داده شود. معمولاً علائم مسمومیت حدود ۶ تا ۱۲ ساعت پس از خوردن شکلات ظاهر می شوند اما در موارد شدیدتر ممکن است زودتر یا دیرتر بروز کنند. شدت علائم بستگی به مقدار شکلات مصرف شده، نوع شکلات (تلخ، شیری یا سفید) و وزن گربه دارد. هرچه شکلات تلخ تر و درصد کاکائوی آن بالاتر باشد، مسمومیت شدیدتر است.

علائم مسمومیت گوارشی

• استفراغ: اولین و شایع ترین علامت که بدن سعی می کند ماده سمی را دفع کند.
• اسهال: به دلیل تحریک دستگاه گوارش و جذب سموم.
• درد شکم: گربه ممکن است هنگام لمس شکم ناراحتی نشان دهد.
• بی اشتهایی: از دست دادن تمایل به خوردن غذا به علت ناراحتی عمومی و التهاب دستگاه گوارش.

علائم عصبی

مواد سمی شکلات به سیستم عصبی مرکزی گربه آسیب می رسانند و باعث بروز:

• بی قراری و بیش فعالی: گربه ممکن است خیلی زیاد حرکت کند یا دچار استرس و اضطراب شود.
• لرزش عضلات: مخصوصاً در پاها یا کل بدن.
• تشنج: انقباضات غیرقابل کنترل عضلات که می تواند به کما منجر شود.
• عدم تعادل و راه رفتن نامنظم: به علت تأثیر روی مغز و اعصاب حرکتی.

علائم قلبی

شکلات باعث تحریک سیستم قلبی-عروقی می شود و علائمی مثل:

• افزایش ضربان قلب (تاکی کاردی): ضربان قلب از حالت طبیعی بیشتر می شود.
• نامنظمی ضربان قلب (آریتمی): ریتم قلب نامنظم و خطرناک می شود.
• در موارد شدید، ایست قلبی: می تواند منجر به مرگ شود.

علائم دیگر

• افزایش دمای بدن (تب): به علت واکنش شدید بدن به سموم
• تنفس سریع و سطحی: به دلیل تحریک سیستم تنفسی و فشار بر بدن
• کما و مرگ: در صورت عدم درمان به موقع، گربه ممکن است دچار افت هوشیاری عمیق شود و جان خود را از دست بدهد.

اقدامات ضروری اگر گربه شما شکلات خورده است

در صورت مشکوک بودن به مصرف شکلات توسط گربه تان، باید فوراً اقدام کنید، چرا که شکلات می تواند سَمّی و مرگ آور باشد. در این شرایط، مراحل زیر را با دقت انجام دهید:

آرامش خود را حفظ کنید اما سریع و هوشیار عمل کنید. در چنین لحظاتی، تصمیم گیری شتاب زده یا ترس و نگرانی بیش ازحد می تواند شرایط را بدتر کند. آرامش شما به تصمیم گیری بهتر کمک می کند.

مقدار و نوع شکلات مصرف شده را تخمین بزنید. دانستن اینکه گربه چه نوع شکلاتی (تلخ، شیری، سفید، پودر کاکائو) و چه میزان از آن را خورده است، برای ارزیابی شدت مسمومیت بسیار مهم است. شکلات تلخ و پودر کاکائو بیشترین مقدار تئوبرومین را دارند و خطرناک تر هستند.

فوراً با دامپزشک تماس بگیرید یا به نزدیک ترین مرکز دامپزشکی مراجعه کنید. در بسیاری از موارد، سرعت عمل در نجات جان گربه حیاتی است. حتی اگر گربه علائم مسمومیت را هنوز نشان نداده باشد، مراجعه سریع به دامپزشک می تواند مانع پیشرفت مسمومیت شود. اگر در دسترس نیستید، از دامپزشک های آنلاین یا تلفنی کمک بگیرید.

اگر بسته بندی شکلات در دسترس است، آن را همراه خود ببرید. روی بسته میزان دقیق کاکائو، تئوبرومین یا درصد شکلات نوشته شده که برای تصمیم گیری دامپزشک بسیار مفید است. حتی نوع برند می تواند راهنمای خوبی باشد.

هرگز گربه را خودسرانه وادار به استفراغ نکنید مگر با دستور مستقیم دامپزشک. برخلاف سگ ها، گربه ها نسبت به داروهای استفراغ آور واکنش متفاوتی دارند و برخی از این مواد برای آن ها خطرناک اند. در مواردی که مصرف شکلات بیش از یک ساعت گذشته، وادار کردن به استفراغ ممکن است دیگر مؤثر نباشد و حتی خطرناک باشد.

به علائم اولیه مسمومیت دقت کنید، حتی اگر هنوز ظاهر نشده اند. علائم معمول بین ۶ تا ۱۲ ساعت پس از خوردن شکلات ظاهر می شوند و شامل استفراغ، اسهال، لرزش، بی قراری، تپش قلب، افزایش ادرار، ضعف یا تشنج هستند. اگر کوچک ترین نشانه ای را مشاهده کردید، آن را به دامپزشک اطلاع دهید.

در صورت تأیید دامپزشک، اقدامات تکمیلی را انجام دهید. ممکن است دامپزشک توصیه کند گربه بستری شود، مایعات وریدی دریافت کند یا داروهای خاص برای خنثی سازی سم دریافت کند.

درمان مسمومیت گربه با شکلات

درمان بستگی به مقدار شکلات مصرف شده، نوع شکلات، زمان سپری شده از مصرف و وضعیت جسمی گربه دارد. اگر شک دارید که گربه شکلات خورده، مراجعه فوری به دامپزشک ضروری است. اقدامات درمانی معمول شامل موارد زیر است:

القای استفراغ (در صورت مراجعه سریع، معمولاً طی ۱ تا ۲ ساعت نخست): اگر زمان زیادی از خوردن شکلات نگذشته باشد، دامپزشک ممکن است برای کاهش جذب تئوبرومین، گربه را با داروهای خاص (مانند apomorphine یا xylazine) وادار به استفراغ کند. این کار باید فقط تحت نظارت دامپزشک انجام شود.

تجویز زغال فعال (Activated Charcoal): زغال فعال با جذب سموم باقی مانده در دستگاه گوارش، از جذب بیشتر تئوبرومین و کافئین جلوگیری می کند. معمولاً پس از استفراغ تجویز می شود و در برخی موارد، چندین بار تکرار می گردد.

سرم تراپی (مایع درمانی وریدی): برای پیشگیری از کم آبی بدن، افزایش دفع تئوبرومین از طریق کلیه ها و کمک به حفظ عملکرد طبیعی اندام ها، مایع درمانی به صورت وریدی انجام می شود. تئوبرومین نیمه عمر طولانی دارد و بدون درمان ممکن است تا ۷۲ ساعت در بدن باقی بماند.

داروهای ضدتشنج و کنترل علائم عصبی: در صورتی که گربه دچار لرزش عضلات، تشنج، بی قراری یا رفتار غیرعادی شود، دامپزشک از داروهای ضدتشنج مثل دیازپام و آرام بخش ها برای کنترل علائم استفاده می کند.

پایش قلبی و حمایت تنفسی: مسمومیت شدید می تواند باعث آریتمی (نامنظمی ضربان قلب) و تنگی نفس شود. در این شرایط، مانیتورینگ دقیق ضربان قلب و عملکرد تنفس ضروری است. در صورت لزوم، داروهای قلبی یا کمک تنفسی استفاده می شود.

حمایت عمومی و بستری: برخی گربه ها نیاز به بستری شدن در بیمارستان دامپزشکی دارند تا به صورت شبانه روزی تحت مراقبت باشند، به ویژه اگر مقدار زیادی شکلات خورده یا علائم شدید داشته باشند.

پیشگیری: چگونه از مسمومیت گربه با شکلات جلوگیری کنیم؟

پیشگیری بهترین راه مقابله با این خطر است. با رعایت نکات زیر، احتمال وقوع مسمومیت را به حداقل برسانید:

• شکلات را کاملاً دور از دسترس گربه نگهداری کنید. حتی مقدار کم شکلات تلخ می تواند خطرناک باشد. از قرار دادن شکلات روی میز، داخل کیف یا بسته بندی های باز در مکان های قابل دسترسی پرهیز کنید. نگهداری در کابینت های بسته یا قفل دار توصیه می شود.
• به کودکان و مهمانان اطلاع دهید که شکلات برای گربه خطرناک است. خیلی از افراد نمی دانند شکلات می تواند برای حیوانات خانگی سمی باشد. آموزش دادن به اطرافیان، به ویژه در خانه های پررفت و آمد یا دارای کودک، ضروری است.
• در مناسبت های خاص (مانند عید، کریسمس، ولنتاین یا تولدها) هوشیارتر باشید. در این ایام، احتمال وجود شکلات در خانه بیشتر است. بسته بندی های جذاب ممکن است گربه را وسوسه کند تا آن را پاره کند یا بو بکشد.
• از خوراکی های ایمن و مناسب برای گربه استفاده کنید. به جای دادن خوراکی های انسانی، از تشویقی های مخصوص گربه که در فروشگاه های پت شاپ وجود دارند، استفاده کنید. این خوراکی ها هم خوشمزه اند و هم ایمن

شکلات یک ماده غذایی خطرناک برای گربه ها محسوب می شود و می تواند باعث مسمومیت شدید یا حتی مرگ شود. به عنوان صاحب مسئولیت پذیر یک گربه، بهتر است کاملاً از دادن شکلات به گربه خودداری کنید و شرایطی را فراهم کنید که احتمال دسترسی اتفاقی به شکلات وجود نداشته باشد. در صورت بروز هرگونه شک به مصرف شکلات، سریعاً با دامپزشک تماس بگیرید. یادمان باشد پیشگیری همیشه بهتر از درمان است، خصوصاً وقتی پای سلامت اعضای کوچک خانواده مان در میان باشد.

سوالات متداول

آیا مقدار کمی شکلات هم برای گربه خطرناک است؟

حتی مقدار خیلی کم شکلات هم می تواند برای گربه ها خطرناک باشد. بدن گربه ها نمی تواند مواد سمی موجود در شکلات (مثل تئوبرومین و کافئین) را به خوبی تجزیه کند. به همین دلیل، هیچ مقدار شکلاتی برای گربه ها بی خطر نیست. حتی اگر فقط چند گرم شکلات خورده باشد، ممکن است دچار مسمومیت شود. پس همیشه باید از خوردن هر نوع شکلات، حتی در مقدار کم، جلوگیری کنید.

اگر گربه من شکلات خورد اما حالش خوب است، باز هم باید نگران باشم؟

بله، علائم ممکن است با تأخیر ظاهر شوند. حتماً با دامپزشک مشورت کنید.

جایگزین های بی خطر شکلات برای گربه ها چیست؟

از تشویقی های مخصوص گربه که در پت شاپ ها موجود است استفاده کنید. برخی گربه ها مزه شیرینی را دوست ندارند.

کدام نوع شکلات برای گربه ها بیشترین خطر را دارد؟

شکلات تلخ و پودر کاکائو از نظر میزان تئوبرومین بسیار غلیظ اند و بیشترین خطر مسمومیت را دارند. شکلات های شیری و حتی شکلات سفید نیز بی خطر نیستند اما شدت اثرات آن ها کمتر از انواع تیره است.

چرا گربه ها نمی توانند تئوبرومین را مانند انسان ها هضم کنند؟

سیستم متابولیسم گربه ها بسیار کندتر از انسان است و توانایی تجزیه و دفع مواد سمی مانند تئوبرومین را ندارند. همین مسئله باعث می شود که ماده ای بی خطر برای انسان، در بدن گربه انباشته شده و موجب بروز مسمومیت گردد.

چگونه می توان متوجه شد که گربه شکلات خورده است؟

علائم اولیه شامل استفراغ، بی قراری، تپش قلب، لرزش عضلانی یا حتی تشنج است. گاهی اوقات این علائم تا ۶ تا ۱۲ ساعت بعد از خوردن شکلات ظاهر می شوند، بنابراین حتی در صورت نداشتن نشانه فوری، مراجعه سریع به دامپزشک ضروری است.

در صورت شک به مصرف شکلات توسط گربه، چه اقدامی باید کرد؟

در اولین قدم باید آرامش خود را حفظ کرده و سریعاً با دامپزشک تماس بگیرید. همراه داشتن بسته بندی شکلات می تواند به تشخیص و درمان کمک کند. هرگز بدون دستور دامپزشک، گربه را وادار به استفراغ نکنید یا خودسرانه دارویی ندهید.