خطرناک‌ترین داروها برای سگ کدامند؟

در بدن سگ ها، متابولیسم داروها با بدن انسان تفاوت های بنیادینی دارد. برخی داروهایی که برای انسان ها بی ضرر یا حتی درمانی محسوب می شوند، می توانند در سگ ها عوارض شدید و حتی مرگبار ایجاد کنند. آشنایی با این داروهای خطرناک، نقش حیاتی در پیشگیری از مسمومیت دارویی در سگ ها دارد.

۱- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)

ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین داروهایی هستند که با مهار پروستاگلاندین ها، درد و التهاب را در انسان کاهش می دهند. با این حال، در سگ ها حتی دوزهای پایین می توانند مخاط دستگاه گوارش را تخریب کرده و باعث زخم های خونریزی دهنده شوند. همچنین این داروها جریان خون کلیوی را کاهش داده و به سرعت موجب نارسایی کلیه می شوند​​​.

این داروها برای کاهش درد، التهاب و تب در انسان بسیار رایج اند. اما در سگ ها می توانند به سرعت جذب شده و موجب بروز:

• خونریزی گوارشی
• زخم معده
• نارسایی کلیه
• اختلالات لخته شدن خون شوند​​​. حتی مصرف مقدار کمی از این داروها می تواند نتایج فاجعه باری داشته باشد.

۲- استامینوفن (پاراستامول)

استامینوفن با اختلال در عملکرد آنزیم های کبدی، موجب آسیب سلولی وسیع در کبد سگ ها می شود. این دارو همچنین می تواند باعث اکسیداسیون سلول های قرمز خون شده و کمبود اکسیژن شدید در بدن سگ ایجاد کند. تورم صورت و اندام ها و علائم یرقان از نشانه های شایع مسمومیت با استامینوفن در سگ ها هستند​​.

این دارو که برای تسکین درد و کاهش تب در انسان به کار می رود، در سگ ها باعث:

• تخریب سلول های کبدی
• نارسایی کلیه
• بی حالی شدید
• تورم صورت و اندام ها می شود​​. مسمومیت با استامینوفن می تواند تنها با یک دوز کوچک رخ دهد.

۳- داروهای ضد افسردگی (Antidepressants)

فلوکستین (Prozac)، سرترالین (Zoloft)، افکسور (Effexor) و داروهای مشابه که برای درمان افسردگی در انسان استفاده می شوند، با تغییر میزان سروتونین مغزی در سگ ها ممکن است موجب بروز سندرم سروتونین شوند. این وضعیت خطرناک علائمی مانند تشنج، بی قراری، ضربان قلب بالا و اختلالات شدید عصبی ایجاد می کند​.

این داروها می توانند در سگ ها باعث:

• تحریک بیش از حد سیستم عصبی
• بی حسی
• عدم تعادل حرکتی
• افزایش خطرناک دمای بدن و ضربان قلب گردند​. سگ ها ممکن است به دلیل طعم شیرین برخی قرص ها، به خوردن آنها تمایل نشان دهند.

۴- داروهای ADHD (داروهای کنترل بیش فعالی و نقص توجه)

آمفتامین ها که پایه ی اصلی داروهای ADHD مانند Adderall و Ritalin هستند، سیستم عصبی سگ را به شدت تحریک می کنند. این داروها می توانند دمای بدن را به سطح خطرناکی بالا ببرند و باعث بروز تشنج، حملات قلبی و در نهایت ایست تنفسی شوند​​.

این داروها محرک های قوی سیستم عصبی هستند. مصرف آنها در سگ ها می تواند:

• لرزش
• تشنج
• افزایش شدید دمای بدن
• ایست قلبی یا تنفسی ایجاد کند​.

۵- داروهای فشار خون (ACE Inhibitors و Beta-blockers)

داروهای کاهش فشار خون مانند انالاپریل (Enalapril)، لیزینوپریل (Lisinopril)، آتنولول (Atenolol) با گشاد کردن عروق و کند کردن ضربان قلب عمل می کنند. در سگ ها، مصرف این داروها می تواند منجر به افت فشار خون شدید، شوک گردش خون و در موارد پیشرفته، از کار افتادن ارگان های حیاتی شود​​.

مصرف این داروها می تواند:

• افت شدید فشار خون
• بی حالی شدید
• ایست قلبی را به دنبال داشته باشد​​. حتی دوزهای پایین ممکن است خطرناک باشند.

۶- داروهای خواب آور و آرام بخش (Sedatives and Sleep Aids)

دیازپام (Valium)، زولپیدم (Ambien) داروهایی هستند که با کاهش فعالیت سیستم عصبی مرکزی، در انسان خواب آلودگی ایجاد می کنند. در سگ ها، این داروها ممکن است واکنش های غیرقابل پیش بینی مثل بی قراری شدید، کند شدن تنفس یا حتی افت ناگهانی سطح هوشیاری ایجاد کنند که می تواند بسیار خطرناک باشد​​.

این داروها که برای درمان اضطراب و بی خوابی در انسان استفاده می شوند، می توانند در سگ ها:

• بی حالی شدید
• کندی تنفس
• کاهش هشیاری
• رفتارهای غیرطبیعی (مثل تحریک پذیری زیاد یا گیجی) ایجاد کنند​​.

۷- داروهای کنترل بارداری

قرص های ضد بارداری انسانی حاوی دوزهای بالایی از استروژن و پروژسترون هستند که می توانند تعادل هورمونی بدن سگ را به هم بزنند. در سگ های ماده، مصرف این داروها ممکن است منجر به بزرگ شدن غدد شیری، عفونت های رحمی و در برخی موارد رشد غیرطبیعی تومورها شود​.

مصرف این داروها در سگ ها می تواند باعث:

• اختلالات هورمونی
• بزرگ شدن غدد شیری
• نارسایی ارگان های داخلی شود، به ویژه اگر سگ ماده عقیم نشده باشد​.

۸- داروهای تیروئیدی انسانی (Thyroid hormones)

لووتیروکسین (Synthroid) که برای درمان کم کاری تیروئید در انسان تجویز می شود، اگر به میزان بالا توسط سگ مصرف شود، می تواند باعث افزایش متابولیسم، ضربان قلب بسیار سریع، اضطراب شدید و کاهش وزن ناگهانی شود. مصرف بی رویه این دارو می تواند حتی منجر به حملات قلبی شود​.

مصرف بیش از حد این دارو در سگ ها می تواند:

• افزایش غیرطبیعی ضربان قلب
• بی قراری
• عصبانیت ایجاد کند​. هرچند در دوزهای کنترل شده برای درمان کم کاری تیروئید در سگ ها استفاده می شود، اما دوز اضافی خطرناک است.

علائم و نشانه های مسمومیت دارویی سگ

مسمومیت دارویی یکی از اورژانس های شایع در دامپزشکی است که در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، می تواند به سرعت به نارسایی اندام ها یا حتی مرگ سگ منجر شود. بسته به نوع داروی مصرف شده، دوز، زمان مصرف و وضعیت سلامت عمومی حیوان، علائم مسمومیت می تواند متغیر باشد. با این حال، برخی نشانه های هشداردهنده عمومی وجود دارند که لازم است صاحبان سگ ها با آنها آشنا باشند​​​.

اختلالات گوارشی

• تهوع و استفراغ مکرر: یکی از اولین نشانه های مسمومیت است که ممکن است همراه با خون باشد.
• اسهال: گاهی به صورت شدید و آبکی و در برخی موارد همراه با خونریزی مشاهده می شود.
• کاهش یا قطع اشتها: سگ مسموم اغلب میل به غذا ندارد یا خوردن غذا علائم گوارشی را تشدید می کند.

علائم عصبی

• لرزش عضلات: به ویژه در مسمومیت با داروهای محرک یا ضدافسردگی رخ می دهد.
• بی حالی یا خواب آلودگی شدید: ناشی از اثر سرکوبگر داروهای آرام بخش یا خواب آور بر سیستم عصبی.
• تشنج: یکی از نشانه های حیاتی و بسیار خطرناک، به خصوص در مسمومیت با آمفتامین ها یا داروهای خواب آور.
• عدم تعادل حرکتی: سگ ممکن است به سختی راه برود، بیفتد یا تعادل خود را از دست بدهد.

مشکلات قلبی و عروقی

• تغییر در ضربان قلب: افزایش شدید (تاکی کاردی) یا کاهش خطرناک (برادیکاردی) ضربان قلب.
• افت یا افزایش فشار خون: مصرف برخی داروهای انسانی می تواند فشار خون سگ را به طرز خطرناکی تغییر دهد.
• تنفس دشوار یا سریع: ممکن است در اثر مسمومیت شدید یا شروع شوک دیده شود.

تغییرات دمای بدن

• افزایش غیرطبیعی دمای بدن (هایپرترمی): به خصوص در اثر مسمومیت با داروهای محرک مانند داروهای ADHD.
• کاهش دمای بدن (هیپوترمی): ممکن است در مسمومیت های شدید دارویی یا در مراحل انتهایی مشاهده شود.

تغییرات رفتاری

• بی قراری شدید یا پرخاشگری: ممکن است سگ بی دلیل تحریک پذیر شود یا رفتاری تهاجمی از خود نشان دهد.
• گیجی و ناتوانی در درک محیط: حیوان ممکن است صاحب خود را نشناسد یا به اشیا واکنش های عجیب نشان دهد.

علائم خاص بسته به داروی مصرف شده

• زردی (یرقان): آسیب کبدی ناشی از مسمومیت با استامینوفن یا داروهای مشابه.
• تورم صورت و اندام ها: علامت واکنش التهابی شدید در بدن.
• دفع ادرار خون آلود: نشانه آسیب کلیوی یا مشکلات انعقادی ناشی از مصرف داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی.

اقدامات لازم برای پیشگیری از مسمومیت دارویی در سگ

مسمومیت دارویی یکی از خطرناک ترین تهدیدات برای سلامت سگ ها است که در بسیاری از موارد با رعایت اصول ساده و دقیق می توان از آن جلوگیری کرد. آگاهی از شیوه های پیشگیری، نقش کلیدی در حفظ سلامت و افزایش طول عمر سگ های خانگی دارد​​​.

نگهداری ایمن داروها: تمام داروهای انسانی و حتی دامپزشکی باید در مکان هایی دور از دسترس سگ ها، ترجیحاً در کابینت های قفل دار نگهداری شوند. سگ ها می توانند به راحتی بطری های دارو را باز کنند یا بسته بندی های پلاستیکی را بجوند. بنابراین، ذخیره داروها در مکان های ایمن، نخستین گام پیشگیری است​​.

جداسازی داروهای انسانی و حیوانی: داروهای انسان و حیوان را باید به طور جداگانه و به وضوح علامت گذاری کرد. این کار از مصرف اشتباهی داروی انسانی برای سگ جلوگیری می کند و احتمال خطای دارویی را کاهش می دهد​.

رعایت دقیق دوز و دستور مصرف داروهای تجویزی: در صورتی که دارویی توسط دامپزشک برای سگ تجویز شده است، باید دستور مصرف دقیق آن از جمله دوز، تعداد دفعات و مدت درمان با دقت رعایت شود. مصرف خودسرانه دارو، حتی اگر قبلاً تجویز شده باشد، می تواند منجر به مسمومیت دارویی گردد​​.

عدم تجویز خودسرانه داروهای انسانی: هرگز بدون مشورت با دامپزشک، دارویی که برای انسان ها ساخته شده را به سگ خود ندهید، حتی اگر دارو به ظاهر بی خطر یا قبلاً توسط افراد دیگری برای سگ ها استفاده شده باشد. متابولیسم هر حیوان متفاوت است و دوز نادرست می تواند کشنده باشد​​.

نظارت مستمر بر رفتار سگ: رفتار سگ خود را زیر نظر داشته باشید و هرگونه نشانه غیرطبیعی مانند بی حالی، استفراغ، بی اشتهایی یا تغییرات رفتاری را جدی بگیرید. این علائم می توانند نشانه های اولیه مسمومیت دارویی باشند که باید به سرعت بررسی شوند​.

آموزش اعضای خانواده و مراقبان سگ: اطمینان حاصل کنید که تمام اعضای خانواده و افرادی که از سگ مراقبت می کنند، از خطرات داروهای انسانی آگاه باشند. آگاهی جمعی کمک می کند که داروها در جای امن نگهداری شوند و خطاهای دارویی به حداقل برسد​.

استفاده از جعبه های مخصوص دارو: برای سگ هایی که نیاز به مصرف منظم دارو دارند، بهتر است از جعبه های تقسیم بندی شده ی دارویی استفاده شود تا از مصرف اشتباهی یا دو بار مصرف دارو جلوگیری شود. این روش به نظم درمان کمک زیادی می کند​.

مراجعه سریع به دامپزشک در صورت مشکوک شدن: در صورتی که حتی شک ضعیفی به مصرف داروی خطرناک توسط سگ داشتید، بلافاصله باید به دامپزشک مراجعه کنید. منتظر بروز علائم نمانید؛ زیرا مداخله زودهنگام شانس درمان موفق را به شدت افزایش می دهد​.

چه دارویی برای سگ خطرناک است و او را می کشد؟

مصرف اشتباهی داروهای انسانی یکی از شایع ترین و خطرناک ترین تهدیدها برای سلامت سگ ها محسوب می شود. به دلیل تفاوت های متابولیکی، حتی داروهایی که برای انسان ها کاملاً ایمن هستند، می توانند در سگ ها موجب آسیب های جدی مانند نارسایی کبد و کلیه، خونریزی های داخلی، اختلالات عصبی و در نهایت مرگ شوند.

شناخت داروهای خطرناک، آگاهی از علائم اولیه مسمومیت دارویی و رعایت نکات پیشگیرانه مانند نگهداری ایمن داروها و مشورت همیشگی با دامپزشک، گام های اساسی برای محافظت از این حیوانات وفادار است.

همچنین باید به این نکته توجه داشت که هرگز نباید بدون تجویز دامپزشک از داروهای انسانی برای درمان سگ استفاده کرد. درمان به موقع و علمی، می تواند از بروز فاجعه های جبران ناپذیر جلوگیری کند و کیفیت زندگی سگ های خانگی را به طور مؤثری ارتقا بخشد.

سوالات متداول

آیا می توان به سگ ها داروهای انسانی داد؟

به طور کلی، داروهای انسانی نباید بدون تجویز دامپزشک برای سگ ها مصرف شوند. حتی داروهای ساده ای مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می توانند در سگ ها آسیب های شدید کبدی، کلیوی یا گوارشی ایجاد کنند​​​.

در صورت بلعیدن داروی انسانی توسط سگ، چه اقدامی باید انجام داد؟

در این شرایط، بدون اتلاف وقت باید سگ را همراه با بسته دارویی یا اطلاعات مربوط به دارو فوراً نزد دامپزشک ببرید. دامپزشک بسته به نوع دارو، میزان مصرف و وضعیت حیوان، اقدامات درمانی مانند القای استفراغ، تجویز سرم و درمان های حمایتی را آغاز می کند​.

چه داروهایی برای سگ ها بسیار کشنده هستند؟

ایبوپروفن، استامینوفن، داروهای ضد افسردگی، داروهای کنترل بیش فعالی (ADHD)، داروهای فشار خون (مثل بتابلاکرها) و داروهای خواب آور از جمله خطرناک ترین داروها برای سگ ها هستند که حتی دوزهای اندک آنها می تواند تهدید جانی باشد​​​.

آیا داروهای انسانی مجازی برای سگ ها وجود دارند؟

در برخی موارد خاص و تحت نظر دامپزشک، داروهایی مانند آموکسی سیلین، داکسی سایکلین (آنتی بیوتیک ها)، دیفن هیدرامین (آنتی هیستامین) و امپرازول (ضدترشح معده) ممکن است برای درمان سگ ها تجویز شوند. با این حال دوز، مدت مصرف و شرایط مصرف باید کاملا توسط دامپزشک تعیین شود​.

علائم اولیه مسمومیت دارویی در سگ ها چیست؟

از علائم اولیه می توان به استفراغ، اسهال، بی حالی، لرزش عضلات، تغییرات ضربان قلب، تشنج و بی تعادلی حرکتی اشاره کرد. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید بلافاصله به دامپزشک مراجعه شود​.