بیماری و مشکلات گوارشی گربه + تشخیص، علائم و روش‌ های درمان

بیماری گوارشی گربه چیست؟

بیماری های گوارشی در گربه ها به مجموعه ای از مشکلات و اختلالات در دستگاه گوارش آن ها گفته می شود که می توانند عملکرد طبیعی معده، روده و سایر بخش های مرتبط را مختل کنند. این بیماری ها ممکن است به صورت حاد یا مزمن ظاهر شوند و دلایل مختلفی از جمله تغذیه نامناسب، عفونت های باکتریایی و ویروسی، انگل ها، حساسیت های غذایی، استرس و حتی بیماری های زمینه ای داشته باشند.

علائم رایج این مشکلات شامل استفراغ، اسهال، یبوست، کاهش اشتها، کاهش وزن و درد شکمی است. در برخی موارد، بیماری های گوارشی می توانند به مشکلات جدی تر مانند کم آبی بدن و سوءتغذیه منجر شوند، بنابراین تشخیص و درمان به موقع آن ها از اهمیت زیادی برخوردار است.

علائم بیماری‌ های گوارشی در گربه‌ ها

۱- استفراغ (Vomiting)

استفراغ یکی از رایج ترین نشانه های بیماری های گوارشی در گربه هاست و می تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از مشکلات ساده مانند هیربال (گلوله های مویی) تا بیماری های جدی تر مانند التهاب پانکراس (پانکراتیت) یا انسداد روده.

انواع استفراغ و دلایل آن:

• استفراغ حاد (Acute Vomiting): استفراغ ناگهانی که معمولاً به دلیل خوردن غذای نامناسب، مسمومیت یا التهاب معده (گاستریت) رخ می دهد.
• استفراغ مزمن (Chronic Vomiting): استفراغی که بیش از سه هفته ادامه داشته باشد و ممکن است ناشی از بیماری های التهابی روده (IBD)، نارسایی کلیوی یا سرطان باشد.
• استفراغ کف آلود سفید: ممکن است نشانه مشکلات معده مانند ریفلاکس اسید باشد.
• استفراغ زرد (صفراوی): معمولاً در نتیجه خالی بودن معده یا مشکلات کبدی رخ می دهد.
• استفراغ همراه با خون (هماتمز): نشان دهنده زخم معده، عفونت های شدید یا تومورهاست و نیاز به بررسی دامپزشکی فوری دارد.

۲- اسهال (Diarrhea)

اسهال در گربه ها معمولاً نشانه ای از التهاب روده، عفونت های باکتریایی یا ویروسی، انگل های گوارشی، حساسیت های غذایی یا بیماری های مزمن مانند کولیت (التهاب روده بزرگ) است.

انواع اسهال و دلایل آن:

• اسهال آبکی: معمولاً ناشی از عفونت های ویروسی مانند پانلوکوپنی یا مسمومیت است.
• اسهال خونی (Hemorrhagic Diarrhea): در موارد شدید مانند پاروویروس یا کولیت های باکتریایی مشاهده می شود.
• مدفوع چرب و نرم: ممکن است به دلیل سوء جذب چربی ناشی از بیماری های پانکراس باشد.
• اسهال مزمن: اگر بیش از دو هفته ادامه داشته باشد، می تواند به دلیل بیماری های التهابی روده (IBD) یا سرطان روده باشد.

۳- یبوست (Constipation)

یبوست زمانی رخ می دهد که حرکات روده کند شده و دفع مدفوع سخت یا دردناک شود. این مشکل در گربه هایی که رژیم غذایی کم فیبر دارند، کم آبی بدن دارند یا دچار بیماری های متابولیکی مانند نارسایی کلیوی هستند، بیشتر دیده می شود.

نشانه های یبوست:

• دفع مدفوع سخت و خشک
• تلاش بیش از حد هنگام دفع
• بی حالی و کاهش اشتها
• شکم متورم و حساس به لمس

در موارد شدید، یبوست ممکن است به مگاکولون (Megacolon) منجر شود، که وضعیتی است که روده بزرگ بیش از حد متسع شده و قادر به دفع مدفوع نیست.

۴- نفخ و درد شکمی (Abdominal Bloating & Pain)

نفخ و بزرگ شدن شکم معمولاً در اثر تجمع گاز، التهاب یا انسداد روده ایجاد می شود.

دلایل علمی نفخ:

• تخمیر غیرطبیعی مواد غذایی در روده: که به دلیل رشد باکتری های غیرعادی رخ می دهد.
• بلعیدن هوا (Aerophagia): که در گربه های مضطرب دیده می شود.
• انسداد روده (Intestinal Obstruction): که می تواند به دلیل خوردن اجسام خارجی یا تومورها رخ دهد.

گربه های مبتلا معمولاً تمایل دارند شکم خود را لیس بزنند، خم شوند یا از تماس بدنی اجتناب کنند.

۵- کاهش اشتها یا بی اشتهایی (Anorexia)

گربه هایی که دچار مشکلات گوارشی هستند، اغلب دچار کاهش اشتها یا بی اشتهایی کامل می شوند.

دلایل بی اشتهایی:

• دردهای معده و روده ناشی از التهاب یا زخم ها
• نارسایی کبدی یا کلیوی که باعث تغییر در متابولیسم بدن می شود
• استرس و اضطراب که ممکن است روی عملکرد گوارشی تأثیر بگذارد
• عفونت های ویروسی و باکتریایی که باعث تب و کاهش انرژی گربه می شوند

بی اشتهایی طولانی مدت می تواند باعث لیپیدوز کبدی شود، یک بیماری جدی که منجر به تجمع چربی در کبد و نارسایی کبدی می شود.

۶- کاهش وزن (Weight Loss)

کاهش وزن بدون دلیل مشخص می تواند نشانه ای از بیماری های گوارشی مزمن مانند بیماری التهابی روده (IBD)، پانکراتیت مزمن یا حتی سرطان های گوارشی باشد.

دلایل کاهش وزن:

• اختلال در جذب مواد مغذی در روده
• افزایش متابولیسم ناشی از عفونت های مزمن یا تومورها
• از دست دادن اشتها و کاهش دریافت کالری

۷- مدفوع غیرطبیعی (Abnormal Stool Appearance)

مدفوع گربه ها شاخص مهمی برای سلامت گوارشی آن هاست.

انواع غیرطبیعی مدفوع و معانی آن:

• مدفوع خونی: ممکن است نشانه کولیت یا پارگی روده باشد.
• مدفوع با بوی بسیار بد: می تواند به دلیل عدم هضم چربی ها باشد.
• مدفوع بسیار سفت و خشک: نشان دهنده کم آبی و یبوست است.
• مدفوع زرد یا خاکستری: می تواند نشان دهنده مشکلات کبدی یا پانکراس باشد.

۸- بی حالی و تغییر رفتار (Lethargy & Behavioral Changes)

گربه هایی که دچار مشکلات گوارشی هستند، معمولاً سطح انرژی شان کاهش یافته و تمایل دارند بیشتر استراحت کنند.

علل تغییر رفتار:

• درد شکمی
• ضعف ناشی از کم آبی
• کاهش جذب مواد مغذی
• استرس ناشی از بیماری

دلایل مشکلات گوارشی گربه ها

مشکلات گوارشی در گربه ها می توانند به دلایل متعددی ایجاد شوند، از عوامل تغذیه ای گرفته تا بیماری های مزمن و عفونت ها. در ادامه، به بررسی مهم ترین دلایل علمی و رایج این مشکلات می پردازیم:

۱- تغذیه نامناسب و تغییرات غذایی ناگهانی

یکی از مهم ترین علل مشکلات گوارشی در گربه ها، رژیم غذایی نامناسب یا تغییر ناگهانی غذا است.

عوامل تغذیه ای مؤثر بر بیماری های گوارشی:

• مصرف غذاهای چرب یا سرخ شده: گربه ها قادر به هضم مقادیر زیاد چربی نیستند، که می تواند باعث استفراغ، اسهال و حتی پانکراتیت شود.
• غذاهای ناسازگار با سیستم گوارشی: مانند لبنیات، که بسیاری از گربه ها به لاکتوز آن حساسیت دارند و دچار اسهال می شوند.
• غذاهای فاسد یا تاریخ گذشته: مصرف مواد غذایی آلوده می تواند منجر به مسمومیت غذایی شود.
• تغییر ناگهانی رژیم غذایی: تغییر ناگهانی نوع غذا می تواند تعادل باکتری های روده را مختل کرده و موجب اسهال و استفراغ شود. برای تغییر رژیم غذایی، باید به تدریج در طول ۷ تا ۱۰ روز غذا را جایگزین کرد.

۲- عفونت های ویروسی، باکتریایی و قارچی

عفونت های گوارشی ناشی از ویروس ها، باکتری ها و قارچ ها می توانند عملکرد طبیعی معده و روده را مختل کنند.

ویروس های رایج گوارشی در گربه ها:

• ویروس پنلوکوپنی گربه سانان (Feline Panleukopenia Virus – FPV): که باعث استفراغ شدید، اسهال خونی و کاهش شدید گلبول های سفید می شود.
• ویروس کرونا گربه ای (Feline Coronavirus – FCoV): که در برخی موارد می تواند به بیماری کشنده پریتونیت عفونی گربه (FIP) تبدیل شود.

عفونت های باکتریایی:

• سالمونلا (Salmonella) و کامپیلوباکتر (Campylobacter): می توانند از طریق غذاهای آلوده منتقل شده و باعث اسهال و استفراغ شوند.
• ای کولای (E. coli): در مواردی منجر به عفونت های شدید روده ای می شود.

عفونت های قارچی:

• هیستوپلاسموز (Histoplasmosis): نوعی عفونت قارچی که از طریق استنشاق اسپورهای قارچ در محیط آلوده منتقل شده و می تواند دستگاه گوارش را درگیر کند.

۳- انگل های گوارشی

برخی انگل ها می توانند باعث تحریک و التهاب روده شوند و به مشکلاتی مانند اسهال، یبوست و کاهش وزن منجر شوند.

رایج ترین انگل های گوارشی در گربه ها:

• ژیاردیا (Giardia): یک انگل تک یاخته ای که از طریق آب آلوده منتقل شده و باعث اسهال مداوم می شود.
• کرم های نواری (Tapeworms): که از طریق خوردن کک های آلوده وارد بدن گربه می شوند.
• کرم های گرد (Roundworms): به ویژه در بچه گربه ها شایع هستند و موجب نفخ شکم، اسهال و کاهش وزن می شوند.
• کرم های قلابدار (Hookworms): که باعث کم خونی و اسهال خونی می شوند.

۴- بیماری های التهابی روده (Inflammatory Bowel Disease – IBD)

IBD نوعی التهاب مزمن در روده گربه است که می تواند باعث اسهال، استفراغ و کاهش وزن شود.

علل IBD در گربه ها:

• اختلال در سیستم ایمنی: که منجر به حمله به سلول های روده می شود.
• رشد بیش ازحد باکتری های مضر در روده: که باعث التهاب دیواره روده می شود.
• حساسیت های غذایی: که باعث واکنش های التهابی در دستگاه گوارش می شود.

۵- استرس و اضطراب

گربه ها نسبت به تغییرات محیطی بسیار حساس هستند و استرس می تواند باعث مشکلات گوارشی شود.

دلایل استرس در گربه ها:

• تغییر مکان زندگی
• ورود حیوان یا فرد جدید به خانه
• مراجعه به دامپزشک
• سر و صدای زیاد در محیط خانه

استرس می تواند منجر به کاهش اشتها، استفراغ، اسهال و در موارد مزمن، به مشکلات التهابی روده شود.

۶- مسمومیت غذایی و بلع اجسام خارجی

مصرف مواد سمی یا غیرخوراکی می تواند باعث انسداد روده یا التهاب گوارشی شدید شود.

موارد رایج مسمومیت غذایی در گربه ها:

• شکلات و کافئین: حاوی تئوبرومین و کافئین که برای گربه ها سمی هستند.
• پیاز و سیر: باعث تخریب گلبول های قرمز و مشکلات گوارشی شدید می شوند.
• الکل و نوشیدنی های الکلی: می توانند باعث مشکلات جدی کبدی و گوارشی شوند.
• مواد شیمیایی خانگی: مانند شوینده ها، ضدیخ و حشره کش ها که باعث التهاب شدید معده و مسمومیت می شوند.

بلع اجسام خارجی:

گربه ها گاهی اجسامی مانند نخ، مو، تکه های اسباب بازی یا کیسه های پلاستیکی را می بلعند که می تواند باعث انسداد روده شود و در موارد شدید، نیاز به جراحی داشته باشد.

۷- نارسایی کبدی و پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)

کبد و پانکراس نقش مهمی در هضم غذا دارند و بیماری های مرتبط با آن ها می توانند باعث مشکلات گوارشی شوند.

مشکلات مرتبط با کبد:

• نارسایی کبدی که باعث کاهش اشتها، یرقان و استفراغ می شود.
• لیپیدوز کبدی (Hepatic Lipidosis) که در اثر بی اشتهایی طولانی مدت ایجاد می شود.

پانکراتیت:

• التهاب پانکراس که باعث اسهال چرب، استفراغ، درد شکمی و بی حالی می شود.

۸- آلرژی های غذایی و عدم تحمل غذایی

برخی گربه ها به برخی مواد غذایی حساسیت دارند که می تواند منجر به التهاب روده و مشکلات گوارشی شود.

مواد غذایی حساسیت زا برای گربه ها:

• گوشت گاو
• فرآورده های لبنی
• گندم و غلات
• برخی افزودنی های مصنوعی موجود در غذاهای تجاری

۹- تومورها و سرطان های دستگاه گوارش

در برخی موارد، مشکلات گوارشی می توانند ناشی از رشد توده های سرطانی در معده یا روده باشند.

سرطان های رایج در دستگاه گوارش گربه ها:

• لنفوم روده ای (Intestinal Lymphoma)
• آدنوکارسینوما (Adenocarcinoma)
• تومورهای گاسترینوم و کارسینوئید

این سرطان ها معمولاً باعث کاهش وزن شدید، استفراغ مداوم، مدفوع خونی و بی اشتهایی می شوند.

رایج ترین روش های تشخیص بیماری گوارشی در گربه ها

تشخیص بیماری های گوارشی در گربه ها نیاز به بررسی دقیق علائم، انجام آزمایش های بالینی و استفاده از تکنیک های تصویربرداری دارد. دامپزشکان با استفاده از روش های مختلف، علت دقیق مشکلات گوارشی را مشخص کرده و بهترین روش درمانی را انتخاب می کنند. در ادامه، رایج ترین روش های تشخیص بیماری های گوارشی گربه ها بررسی می شوند:

معاینه فیزیکی (Physical Examination)

اولین گام در تشخیص بیماری های گوارشی، معاینه فیزیکی گربه توسط دامپزشک است.

موارد مورد بررسی در معاینه:

• لمس شکم برای تشخیص درد، نفخ، توده ها یا انسداد احتمالی
• بررسی وضعیت آب بدن برای تشخیص کم آبی ناشی از اسهال یا استفراغ مکرر
• ارزیابی وزن و وضعیت تغذیه گربه
• بررسی علائم عمومی مانند رنگ لثه ها، دمای بدن و ضربان قلب

معاینه اولیه معمولاً سرنخ های اولیه درباره شدت بیماری و نیاز به آزمایش های تکمیلی را مشخص می کند.

۲- آزمایش خون (Blood Tests)

آزمایش خون یکی از اصلی ترین روش ها برای بررسی وضعیت سلامت عمومی گربه و عملکرد اندام های داخلی مانند کبد، کلیه و پانکراس است.

انواع آزمایش خون:

• آزمایش شمارش سلول های خونی (CBC – Complete Blood Count): بررسی تعداد گلبول های سفید (عفونت یا التهاب)، گلبول های قرمز (کم خونی احتمالی) و پلاکت ها.
• آزمایش بیوشیمی خون: اندازه گیری سطح آنزیم های کبدی (ALT، AST، ALP) و پانکراس (لیپاز و آمیلاز) برای بررسی عملکرد این اندام ها.
• آزمایش الکترولیت ها: بررسی میزان سدیم، پتاسیم و کلرید برای تشخیص کم آبی بدن و اختلالات الکترولیتی ناشی از اسهال یا استفراغ.

۳- آزمایش مدفوع (Fecal Analysis)

بررسی مدفوع یکی از روش های مهم برای تشخیص عفونت های انگلی، باکتریایی و مشکلات گوارشی دیگر است.

انواع آزمایش مدفوع:

• بررسی میکروسکوپی: برای تشخیص انگل هایی مانند کرم های گرد، کرم های قلابدار و تک یاخته هایی مانند ژیاردیا.
• کشت باکتریایی: برای شناسایی عفونت های باکتریایی مانند سالمونلا و ای کولای.
• تست وجود خون مخفی در مدفوع (Fecal Occult Blood Test): جهت بررسی خونریزی های داخلی ناشی از زخم های معده یا تومورها.
• آزمایش چربی مدفوع: برای بررسی سوءجذب چربی که ممکن است نشانه ای از مشکلات پانکراس باشد.

۴- آزمایش ادرار (Urinalysis)

آزمایش ادرار معمولاً برای بررسی عملکرد کلیه ها و تشخیص مشکلات متابولیکی مرتبط با بیماری های گوارشی انجام می شود.

موارد مورد بررسی در آزمایش ادرار:

• میزان پروتئین، قند و وجود خون در ادرار
• بررسی سطح pH ادرار
• وجود باکتری یا کریستال های ادراری

این آزمایش می تواند به تشخیص بیماری هایی مانند دیابت، نارسایی کلیه و عفونت های مجاری ادراری کمک کند که ممکن است بر سیستم گوارشی نیز تأثیر بگذارند.

۵- تصویربرداری پزشکی (Imaging Tests)

برای بررسی دقیق تر مشکلات گوارشی، دامپزشکان از روش های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سونوگرافی و در برخی موارد سی تی اسکن یا ام آر آی استفاده می کنند.

رادیوگرافی (X-ray)

• بررسی وجود اجسام خارجی در معده یا روده
• تشخیص انسداد روده یا انباشت گاز غیرطبیعی
• مشاهده ساختار غیرعادی در اندام های گوارشی

سونوگرافی شکم (Abdominal Ultrasound)

• بررسی وضعیت کبد، پانکراس و روده ها
• شناسایی توده های غیرطبیعی، التهاب یا کیست ها
• ارزیابی ضخامت دیواره روده برای تشخیص بیماری های التهابی مانند IBD

سی تی اسکن و ام آر آی (CT Scan & MRI) (در موارد خاص)

• بررسی دقیق تر برای تشخیص تومورها یا مشکلات ساختاری پیچیده
• بررسی عملکرد دستگاه گوارش در مواردی که روش های معمولی کافی نباشند

۶- آندوسکوپی (Endoscopy) و کولونوسکوپی (Colonoscopy)

آندوسکوپی یکی از پیشرفته ترین روش های تشخیصی برای بررسی دقیق داخل دستگاه گوارش است.

کاربردهای آندوسکوپی و کولونوسکوپی:

• بررسی داخل معده و روده برای تشخیص زخم ها، التهاب یا تومورها
• نمونه برداری (بیوپسی) از بافت های روده برای بررسی بیماری های التهابی یا سرطان
• خارج کردن اجسام خارجی کوچک از معده یا مری

این روش معمولاً برای مواردی که به بررسی دقیق تر نیاز دارند، مانند استفراغ مزمن یا اسهال طولانی مدت، استفاده می شود.

۷- آزمایش های تخصصی برای تشخیص حساسیت غذایی و بیماری های خاص

برخی از گربه ها به مواد غذایی خاصی حساسیت دارند که می تواند باعث مشکلات گوارشی شود.

تست های تخصصی:

• آزمایش آلرژی غذایی (Food Allergy Testing): بررسی واکنش سیستم ایمنی به پروتئین های خاص در رژیم غذایی.
• آزمایش جذب مواد مغذی: برای بررسی سوء جذب روده ای، به ویژه در مواردی که کاهش وزن بدون دلیل مشخص مشاهده شود.
• تست های هورمونی: برای بررسی مشکلاتی مانند پرکاری تیروئید که ممکن است باعث اسهال و کاهش وزن شود.

روش های پیشگیری و درمان بیماری گوارشی گربه

پیشگیری از بیماری های گوارشی در گربه ها نیازمند رعایت رژیم غذایی مناسب، مدیریت استرس و نظارت دقیق بر سلامت آن ها است. بهترین راه برای پیشگیری، تغذیه متعادل و کنترل شده است؛ گربه ها باید غذای باکیفیت، متناسب با نیازهایشان دریافت کنند و از تغییر ناگهانی رژیم غذایی پرهیز شود، زیرا این کار می تواند تعادل باکتری های روده را بر هم بزند و مشکلاتی مانند اسهال و استفراغ ایجاد کند.

همچنین باید از دسترسی گربه ها به غذاهای ناسالم، فاسد و مواد سمی مانند شکلات، پیاز و الکل جلوگیری شود. تامین آب تازه و تمیز به صورت مداوم نیز اهمیت زیادی دارد، زیرا کم آبی می تواند منجر به یبوست و سایر مشکلات گوارشی شود. علاوه بر این، واکسیناسیون به موقع و درمان منظم انگل ها می تواند از بروز عفونت های گوارشی جلوگیری کند.

درمان بیماری های گوارشی به علت و شدت مشکل بستگی دارد. در موارد خفیف، تغییر رژیم غذایی و استفاده از غذاهای ملایم مانند مرغ آب پز و برنج ممکن است کافی باشد. اگر علائم شدیدتر باشند، دامپزشک ممکن است داروهایی مانند ضد تهوع، ضد اسهال، پروبیوتیک ها یا آنتی بیوتیک ها را تجویز کند.

در برخی موارد، مانند انسداد روده یا وجود توده های مشکوک، ممکن است جراحی ضروری باشد. درمان های حمایتی مانند سرم درمانی نیز برای مقابله با کم آبی بدن در اثر اسهال یا استفراغ شدید استفاده می شود. در نهایت، نظارت مداوم بر وضعیت گربه و مراجعه سریع به دامپزشک هنگام مشاهده علائم غیرطبیعی، کلید حفظ سلامت دستگاه گوارش و جلوگیری از بروز مشکلات جدی تر است.

سخن پایانی

بیماری های گوارشی در گربه ها یکی از مشکلات رایج و گاهی خطرناک هستند که می توانند به دلایل مختلفی از جمله تغذیه نامناسب، عفونت ها، انگل ها، استرس، حساسیت های غذایی و حتیبیماری های جدی مانند سرطان ایجاد شوند. علائمی مانند استفراغ، اسهال، یبوست، کاهش اشتها و بی حالی نشان دهنده مشکلات گوارشی بوده و نیاز به بررسی و درمان دارند. برای تشخیص این بیماری ها، دامپزشکان از روش هایی مانند معاینه فیزیکی، آزمایش خون و مدفوع، تصویربرداری و در برخی موارد آندوسکوپی استفاده می کنند. پیشگیری از این مشکلات با رعایت رژیم غذایی سالم، آب کافی، مدیریت استرس و مراجعه منظم به دامپزشک امکان پذیر است. درمان نیز بسته به شدت بیماری شامل تغییر رژیم غذایی، دارودرمانی، پروبیوتیک ها و در موارد جدی تر جراحی است. تشخیص و اقدام زودهنگام می تواند از عوارض شدیدتر جلوگیری کرده و کیفیت زندگی گربه را بهبود بخشد.

سوالات متداول

اگر گربه ام استفراغ کرد، باید نگران باشم؟

استفراغ گاه به گاه در گربه ها (مثلاً به دلیل گلوله های مویی) طبیعی است، اما اگر استفراغ مکرر باشد، حاوی خون باشد یا با علائمی مانند بی حالی، کاهش اشتها و کاهش وزن همراه شود، باید سریعاً به دامپزشک مراجعه کنید.

چه غذایی برای گربه ای که مشکل گوارشی دارد مناسب است؟

برای گربه هایی با مشکلات گوارشی، رژیم غذایی سبک شامل مرغ آب پز بدون چربی، برنج و غذای مرطوب کم چرب توصیه می شود. همچنین استفاده از پروبیوتیک ها و غذای مخصوص گربه های حساس به سیستم گوارشی می تواند مفید باشد. تغییرات غذایی باید تدریجی انجام شود تا از شوک به دستگاه گوارش جلوگیری شود.

آیا بیماری های گوارشی گربه مسری هستند؟

بعضی از بیماری های گوارشی، مانند عفونت های ویروسی (مثلاً پانلوکوپنی) یا انگلی (مانند ژیاردیا)، می توانند از گربه ای به گربه دیگر منتقل شوند. برای جلوگیری از سرایت این بیماری ها، رعایت بهداشت، ضدعفونی کردن محل زندگی گربه و درمان منظم انگل ها توصیه می شود.