ترکیب ژنتیکی با سگ را در چه حیواناتی می توان دید؟

چه حیوانی از لحاظ ژنتیکی با سگ ترکیب شده است؟

سگ ها (Canis lupus familiaris) به طور ژنتیکی بسیار نزدیک به گرگ ها (Canis lupus) هستند و در واقع از نژادی از گرگ ها اهلی شده اند. از همین رو، ترکیب ژنتیکی بین سگ و گرگ ممکن است هم در طبیعت و هم در محیط های کنترل شده به وجود آید.

حاصل این ترکیب، حیواناتی هستند که تحت عنوان گرگ سگ یا ولف داگ (Wolfdog) شناخته می شوند. ولف داگ ها دارای ویژگی های فیزیکی و رفتاری ترکیبی از هر دو گونه هستند؛ ازجمله غرایز شکارچیانه قوی تر از سگ های معمول و هوش بالا اما در عین حال دشوارتر برای تربیت و اجتماعی سازی.

در طبیعت، این ترکیب ژنتیکی ممکن است در مناطقی که زیستگاه سگ ها و گرگ ها هم پوشانی دارد اتفاق بیفتد، به ویژه در نواحی مرزی جنگلی یا کوهستانی.

از سوی دیگر، در پروژه های پرورشی هدفمند یا حتی پژوهش های ژنتیکی در آزمایشگاه، دانشمندان به طور کنترل شده اقدام به جفت گیری این دو گونه کرده اند تا خصوصیات خاصی مانند وفاداری سگ و مقاومت بدنی گرگ را در یک گونه ترکیب کنند.

فراتر از جفت گیری طبیعی، در مطالعات ژن درمانی، برخی دانشمندان اقدام به دستکاری ژنتیکی سگ ها کرده اند. برای مثال: در پژوهشی که در سال ۲۰۱۵ توسط دانشمندان چینی در مؤسسه بیوتکنولوژی Guangzhou General Pharmaceutical Corporation انجام شد، ژن میوستاتین (MSTN) در سگ ها حذف شد.

حذف این ژن باعث رشد عضلاتی بسیار بیشتر از حد معمول شد و سگ هایی با قدرت بدنی فوق العاده به وجود آمدند. این دستکاری ژنتیکی با استفاده از فناوری CRISPR-Cas9 صورت گرفت و نمونه ای از پیشرفت های مهندسی ژنتیک در حیوانات است.

نمونه از حیوانات که از لحاظ ژنتیکی با سگ ترکیب شده‌ اند!

برخی حیوانات که از لحاظ ژنتیکی با سگ ترکیب شده اند، به دو دسته تقسیم می شوند: ترکیب های طبیعی و دستکاری های ژنتیکی آزمایشگاهی

مشهورترین نمونه ترکیب طبیعی، ولف داگ (گرگ سگ) است که معمولاً از آمیزش سگ هایی مانند ژرمن شپرد یا سیبرین هاسکی با گرگ خاکستری حاصل می شود.

این حیوانات ظاهر گرگ مانند دارند اما خلق و خوی آن ها میان سگ و گرگ نوسان دارد و اغلب تربیت پذیری پایین تری نسبت به سگ دارند.

نمونه دیگر، گرگاس است که نتیجه جفت گیری طبیعی سگ و گرگ در طبیعت است. این حیوانات از قدرت بدنی گرگ و هوش سگ بهره مند هستند اما در تعامل با انسان ها چندان اهلی نیستند. به دلیل نداشتن جایگاه در گله های گرگ، بسیاری از آن ها در طبیعت منزوی می مانند.

در دسته  علمی و آزمایشگاهی نیز سگ هایی وجود دارند که به طور ژنتیکی دستکاری شده اند؛ از جمله با حذف ژن هایی مثل میوستاتین، حیواناتی فوق العاده عضلانی و قدرتمند تولید شده اند. این سگ ها کاربردهای خاصی در حوزه های امنیتی، پزشکی و تحقیقاتی دارند.

۱- ولف داگ (Wolfdog)

همان طور که اشاره شد، ولف داگ از جفت گیری سگ و گرگ به وجود می آید. این حیوانات اغلب ترکیبی از نژادهای سگ با روحیه قوی مانند ژرمن شپرد، مالاموت آلاسکایی یا سیبرین هاسکی هستند.

از آنجا که گرگ ها ذاتاً حیوانات وحشی اند، ولف داگ ها ویژگی هایی چون غرایز شکار، بی اعتمادی به انسان و رفتار غیرقابل پیش بینی دارند. بر اساس تحقیقات Canine Research Unit, University of Alberta, 2020، ولف داگ ها نیاز به آموزش حرفه ای و فضای گسترده دارند و برای نگهداری خانگی توصیه نمی شوند.

۲- گرگاس (Coydog و Dingo-hybrid)

اصطلاح گرگاس معمولاً به ترکیب سگ و گرگ گفته می شود اما باید تمایز قائل شد بین:

کُی‌ داگ Coydog: ترکیب بین سگ خانگی و شغال آمریکایی (Coyote). این ترکیب به صورت طبیعی هم اتفاق می افتد اما نادر است. آن ها رفتار محتاطانه و نیمه وحشی دارند. به ندرت اجتماعی می شوند و بیشتر در نواحی مرزی بین حیات وحش و مناطق مسکونی مشاهده می شوند.

دینگو-سگ Dingo-dog hybrid: در استرالیا، آمیزش بین سگ های اهلی و دینگو (Canis dingo) نوعی از حیوان ترکیبی ایجاد کرده که رفتار پیچیده تری نسبت به سگ های معمولی دارد و برای اکوسیستم بومی تهدید محسوب می شود.

۳- سگ-روباه (Dog-Fox hybrid یا Dox)

اگرچه شایعاتی درباره وجود حیواناتی به نام “dox” (ترکیب روباه و سگ) وجود دارد اما تاکنون هیچ شواهد علمی تأییدشده ای درباره ترکیب ژنتیکی موفق بین سگ (Canis lupus familiaris) و روباه (Vulpes vulpes) وجود ندارد.

تفاوت های ژنتیکی و تعداد کروموزوم ها باعث شده این ترکیب به صورت طبیعی یا آزمایشگاهی امکان پذیر نباشد.

۴- سگ های ژنتیکی اصلاح شده (Genetically Engineered Dogs)

در پژوهش های پیشرفته بیوتکنولوژی، مانند آنچه در سال ۲۰۱۵ در چین انجام شد، دانشمندان با استفاده از تکنولوژی CRISPR اقدام به ویرایش ژن میوستاتین در نژادهایی مانند بیگل کردند.

نتیجه آن تولد سگ هایی با حجم عضله بسیار بالا بود. این کار با هدف بررسی بیماری های انسانی مانند دیستروفی عضلانی صورت گرفت. این حیوانات همچنین می توانند در مأموریت های پلیسی، جست و جو و نجات یا تحقیقات دارویی نیز مورد استفاده قرار گیرند.

آیا دستکاری ژنتیکی می تواند منجر به تولد سگ های مبتلا به بیماری های ارثی شود؟

بله، ترکیب ژنتیکی نادرست یا کنترل نشده می تواند منجر به تولد سگ هایی با بیماری های ژنتیکی جدی شود. در واقع، بسیاری از بیماری های مزمن و ارثی که در برخی نژادهای سگ دیده می شود، نتیجه مستقیم انتخاب های ژنتیکی هدف دار توسط انسان است که بیش از حد روی یک سری ویژگی ها تمرکز داشته اند، بدون در نظر گرفتن تنوع ژنتیکی لازم برای سلامت کلی حیوان.

برای مثال: طبق بررسی های American Veterinary Medical Association، نژاد بولداگ انگلیسی یکی از نمونه های بارز است که به دلیل اصلاحات ژنتیکی شدید، دچار مشکلات تنفسی، پوستی و اختلالات حرکتی شده است. این نژاد به طور خاص به دلیل ظاهر فشرده و چهره پهن خود انتخاب شده اما این انتخاب ها باعث کوچک شدن مجرای تنفسی و افزایش احتمال ابتلا به بیماری های تنفسی مانند سندرم انسداد راه هوایی براکی سفالیک شده است.

همچنین تحقیقات Cornell University College of Veterinary Medicine نشان می دهد که برخی بیماری های ژنتیکی مانند دیسپلازی مفصل ران، مشکلات شبکیه چشم یا اختلالات سیستم ایمنی، در نژادهایی که در میان خویشی (inbreeding) بالا دارند، بسیار شایع تر است.

کاهش تنوع ژنی باعث می شود ژن های معیوب به راحتی منتقل شوند و در نسل های بعدی به صورت بیماری ظاهر شوند.

در تجربه ای که از مشاوره با دامپزشکان به دست آوردم، تأکید زیادی بر جلوگیری از ترکیب ژنتیکی صرفاً برای زیبایی نژاد یا ویژگی های خاص بود. به خصوص در مراکز پرورش حرفه ای، آزمایش های ژنتیکی قبل از جفت گیری انجام می شود تا از انتقال ژن های معیوب جلوگیری شود.

در مجموع ترکیب ژنتیکی در سگ ها باید با دقت و بر اساس داده های ژنومی انجام شود. در غیر این صورت، به جای بهبود نسل، ممکن است باعث رنج طولانی مدت حیوانات و افزایش هزینه های درمانی شود.

سوالات متداول

چه حیواناتی تاکنون با سگ به طور موفقیت آمیز ترکیب ژنتیکی شده اند؟

تنها ترکیب طبیعی و قابل بقای شناخته شده، ترکیب سگ با گرگ (ولف داگ) است. سگ ها (Canis lupus familiaris) و گرگ ها (Canis lupus) در واقع زیرگونه های یک گونه هستند و به همین دلیل، توانایی تولیدمثل با یکدیگر را دارند.

ترکیب هایی با کایوت (Canis latrans) و شغال (Canis aureus) نیز گزارش شده اند اما بسیار نادر هستند.

بنظر شما امکان ترکیب ژنتیکی سگ با حیواناتی مثل گربه یا روباه وجود دارد؟

سگ ها از نظر ژنتیکی قابلیت ترکیب با گونه های غیرسگ سان مانند گربه ها، راکون ها یا روباه ها را ندارند. تفاوت در تعداد کروموزوم ها و فاصله ژنتیکی زیاد، چنین تلاقی هایی را از نظر بیولوژیکی غیرممکن می کند.

گرگ سگ (وُلف داگ) چه نوع حیوانی است و چقدر رایج است؟

گرگ سگ یا وُلف داگ حیوانی است که از تلاقی سگ اهلی با گرگ به وجود می آید. این حیوان در برخی مناطق قانونی و در برخی دیگر غیرقانونی است، چون رفتار آن ها قابل پیش بینی نیست. نژادهایی مانند ژرمن شپرد، هاسکی سیبرین و مالاموت آلاسکایی بیشتر برای این ترکیب به کار می روند.

آیا ترکیب سگ و کایوت (کای داگ) وجود دارد؟

بله، اما بسیار نادر است. زیرا فصل جفت گیری سگ ها و کایوت ها با یکدیگر هم زمان نیست. با این حال، در محیط های کنترل شده یا شرایط خاص، این ترکیب (Coydog) اتفاق افتاده است. کای داگ ها رفتاری غیرقابل پیش بینی دارند و نگهداری از آن ها در خانه توصیه نمی شود.

با ترکیب ژنتیکی سگ با شغال (جک داگ) امکان پذیر است؟

در برخی شرایط آزمایشگاهی یا در اسارت، ترکیب هایی میان سگ و شغال گزارش شده اند اما به دلیل فاصله ژنتیکی بیشتر، فرزندان این ترکیب ممکن است دچار ناباروری یا مشکلات رشدی شوند. این ترکیب در طبیعت بسیار نادر یا غیرممکن است.

امکان دستکاری ژنتیکی سگ ها فراتر از ترکیب طبیعی آنها وجود دارد؟

بله. دانشمندان با استفاده از فناوری هایی مانند CRISPR توانسته اند ژن های خاصی را در سگ ها تغییر دهند، مانند حذف ژن میوستاتین برای افزایش حجم عضلات. این روش ها تحت عنوان مهندسی ژنتیک شناخته می شوند، نه ترکیب طبیعی.

آیا ترکیب سازی ژنتیکی سگ ها از نظر قانونی و اخلاقی مجاز است؟

در بسیاری از کشورها، محدودیت های قانونی و اخلاقی شدیدی برای ترکیب سگ با حیوانات دیگر وجود دارد. به ویژه گرگ سگ ها در برخی ایالت های آمریکا (مثل کالیفرنیا و نیویورک) ممنوع هستند، چراکه ممکن است تهدیدی برای انسان یا محیط زیست باشند.