علت تغییر رنگ چشمان سگ در تاریکی چیست؟

آناتومی چشم سگ

چشم انسان و سگ از بسیاری جهات شبیه هم هستند. آنها دارای چندین ساختار مشترک مانند مردمک، عنبیه و صلبیه یا سفیدی چشم هستند. گیرنده‌های نوری سلول‌های تخصصی در شبکیه (پشت چشم) هستند که به ما اجازه می‌دهند در شرایط مختلف نور ببینیم. گیرنده‌های نوری به دو دسته تقسیم می‌شوند: مخروط‌ها، برای نور متوسط تا روشن و بینایی رنگی، و میله‌ها، که حرکت را تشخیص می‌دهند و به ما کمک می‌کنند در شرایط کم نور ببینیم، و این برای سگ‌ها نیز همینطور است.

چشم‌های سگ‌ها سازگاری‌هایی دارند که به آن‌ها کمک می‌کند تا در تاریکی نسبتاً خوب ببینند. این سازگاری‌ها شامل: مردمک بزرگ‌تر برای ورود نور بیشتر، توانایی گشادتر و تنگ‌تر شدن مردمک نسبت به انسان‌ها،تعداد بیشتر سلول‌های گیرنده نور و حساسیت بالاتر رنگدانه رودوپسین ( گیرنده استوانه شبکیه) با این حال این ویژگی‌ها به قیمت کاهش دقت بینایی توانایی دیدن جزئیات در اشیاء و وضوح دید، تمام می‌شود.

پرده درخشان (tapetum lucidum) یک ساختار کریستالی درخشان و بازتابنده است که در پشت شبکیه قرار دارد و نور را به سمت شبکیه بازتاب می کند. این کار باعث افزایش میزان انرژی نور برای دیدن می شود، تقریباً مانند دادن یک فرصت دوم به شبکیه برای استفاده از نور.

سگ‌ها به عنوان حیوانات غروب و طلوع (فعال در هنگام سحر و غروب) تکامل یافته‌اند، در حالی که انسان‌ها به عنوان موجودات روزانه (فعال در طول روز) تکامل یافته‌اند. این احتمالاً دلیل تفاوت در توانایی ما برای دیدن در شرایط کم نور است.

تاپتوم لوسیدوم (tapetum lucidum)

تاپتوم لوسیدوم یا پرده درخشان، یک ساختار بازتابنده است که در پشت شبکیه چشم برخی از مهره‌داران قرار دارد. تصور می‌شود که این ساختار توانایی دیدن این حیوانات را در نور کم بهبود می‌بخشد. درخشش چشم سگ شما در شب، بازتاب نور از لایه تاپتوم لوسیدوم است. این درخشش زمانی قابل مشاهده است که نور در شرایط کم نور به چشمان سگ شما بتابد؛ مثلاً اگر در عصر با سگ خود در حال پیاده‌روی هستید و چراغ‌های ماشین از کنار شما عبور می‌کنند، ممکن است لحظه کوتاهی چشم‌های سگ شما را در تاریکی درخشان ببینید.

چشمان سگ شما نمی‌تواند نور تولید کند و آن را مانند یک چراغ قوه به بیرون بتابند، بلکه فقط نور ورودی از منابع خارجی را بازتاب می‌دهند. سگ‌ها تنها حیواناتی نیستند که «تاپتوم لوسیدوم» دارند، اما شکل و اندازه آن در گونه‌های مختلف و حتی نژادهای مختلف سگ متفاوت است.

گونه‌های شب‌گرد و غروب‌گرد نیز این ویژگی را دارند که به آن‌ها برتری رقابتی می‌دهد. این شامل گوزن‌ها، سمورها و راکون‌ها می‌شود. حتی تمساح‌ها و کوسه‌ها نیز دارای «تاپتوم لوسیدوم» هستند. انسان‌ها، سنجاب‌ها، کانگوروی قرمز و خوک‌ها از جمله حیواناتی هستند که این ویژگی را ندارند.

چندین عامل می تواند ظاهر درخشش چشم حیوان خانگی شما را تحت تأثیر قرار دهد. این با حیوان متفاوت است. غلظت فلز روی نیز نقش دارد. رنگ می تواند با افزایش تراکم عدسی ها با افزایش سن تغییر کند. نژاد نیز تفاوت ایجاد می کند. به عنوان مثال، اشناوزر مینیاتوری (Miniature Schnauzer) درخشش فیروزه ای دارد، در حالی که تاپتوم لوسیدوم در سگ لابرادور رتریور (Labrador Retrievers) رنگ زرد روشنی به خود می گیرد.

در سگ‌هایی که چشم آبی و پوشش سفید دارند، ممکن است لایه بازتابنده (تاپتوم لوسیدوم) به رنگ قرمز دیده شود. مشابه انسان‌ها، فلش دوربین باعث برجسته شدن رگ‌های خونی در چشم می‌شود و به همین دلیل چشم به رنگ قرمز دیده می‌شود.

تغییرات دیگر در لایه بازتابنده و درخشندگی

بافت شبکیه چشم حیوانات مختلف با توجه به رنگ پوشش بدن آنها متفاوت است و این تفاوت را می توان در نژادها و گونه های مختلف مشاهده کرد. با این حال، عوامل ژنتیکی دیگری نیز می توانند بر آن تأثیر بگذارند. محققان جهش ژنتیکی را در سگ های بیگل آزمایشگاهی شناسایی کرده اند که باعث تحلیل رفتن بافت شبکیه چشم می شود. دانشمندان عدم تجمع روی در این بافت را مشاهده کردند. در غیر این صورت، بینایی سگ ها طبیعی بود.

مطالعه‌ای بر روی داششوندها نشان داد که نبودن لایه تپتوم لوسیدوم با ژن مرل مرتبط است. این ژن باعث می‌شود که سگ‌ها خال‌دار یا هارلکین شوند. با این حال، این ژن همچنین با چندین نقص مادرزادی در ساختار چشم مرتبط است.

نظر شما چیست؟

نور عجیب و غریب چشم‌های سگ شما در تاریکی، در دنیای حیوانات غیرعادی یا نادر نیست. این یک سازگاری ارزشمند برای گونه‌هایی است که در شب، سحر یا غروب فعال هستند. این به آن‌ها اجازه می‌دهد تا در نور کم بهتر ببینند و به آن‌ها کمک می‌کند تا در شرایط چالش‌برانگیز زنده بمانند. دفعه بعد که چشم‌های سگ شما در تاریکی درخشان به نظر می‌رسند، در واقع نور بازتاب شده از لایه تپتوم لوسیدم است که به آن‌ها فرصت دوم برای استفاده از نور برای دیدن در تاریکی می‌دهد.

سوالات متداول

آیا چشم‌های سایر حیوانات نیز مانند چشم‌های سگ‌ها در تاریکی می‌درخشند؟

بله، بسیاری از حیوانات دیگر نیز دارای تاپتوم لوسیدوم هستند، از جمله گربه‌ها، گوزن‌ها، راکون‌ها و گاوها. این سازگاری به این حیوانات کمک می‌کند تا در شرایط کم نور بهتر ببینند. رنگ درخشش در بین گونه‌های مختلف متفاوت است.

آیا رنگ درخشش چشم‌های سگ من می‌تواند با گذشت زمان تغییر کند؟

بله، رنگ درخشش می‌تواند با افزایش سن سگ تغییر کند. توله سگ‌ها اغلب درخشش آبی یا سبز دارند که با بلوغ به زرد یا نارنجی تغییر می‌کند. تغییرات در سلامت چشم نیز می‌تواند بر درخشش تأثیر بگذارد، بنابراین در صورت مشاهده تغییرات قابل توجه، مشورت با دامپزشک مهم است.

آیا درخشش رنگ از نظر سلامت سگ اهمیت دارد؟

رنگ درخشش به خودی خود معمولاً مشکلی برای سلامتی نیست، تغییرات در رنگ یا روشنایی می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات سلامتی چشم باشد. اگر چشم‌های سگ شما از درخشیدن متوقف شد یا متوجه تغییر قابل توجهی در درخشش شدید، ممکن است ارزش مشورت با دامپزشک را داشته باشد.